Shqipëria shënon 16-vjetorin e anëtarësimit në NATO

Shqipëria shënon më 1 prill 16-vjetorin e anëtarësimit në NATO, ndërkohë ky anëtarësim konsiderohet nga autoritetet shqiptare si një ndër arritjet më të rëndësishme historike për vendin, raporton Anadolu.

– Procesi i anëtarësimit të Shqipërisë në NATO

Pas përmbysjes së regjimit komunist në vitin 1991, Shqipëria filloi procesin e bashkëpunimit dhe anëtarësimit në organizatat ndërkombëtare, përfshirë dhe NATO-n.

Procesi i anëtarësimit të Shqipërisë në NATO filloi në vitin 1992, me pranimin e vendit zyrtarisht në Këshillin e Bashkëpunimit të Atlantikut të Veriut (NACC), që ishte organizmi i parë që krijoi Aleanca për të ndërtuar marrëdhëniet me shtetet që dolën nga regjimet komuniste në Evropë.

Një nga zhvillimet e rëndësishme në këtë proces është ai i vitit 2003, kur Shqipëria, Kroacia dhe Maqedonia (sot Maqedonia e Veriut) së bashku me SHBA-në nënshkruan “Kartën Adriatik 3 – SHBA”, që u konsiderua si një nismë që do të përgatiste anëtarësimin e këtyre vendeve në NATO.

Shqipëria mori ftesën për anëtarësim në NATO në samitin e Bukureshtit më 2 prill të vitit 2008, ndërkohë më 25 prill të të njëjtit vit Shqipëria filloi zyrtarisht bisedimet për anëtarësimin në Aleancë.

Shqipëria u anëtarësua zyrtarisht në NATO më 1 prill të vitit 2009, ndërkohë mori pjesë për herë të parë si anëtare me të drejta të plota e Organizatës së Traktatit të Atlantikut Verior në samitin që u mbajt në Strasbourg/Kehl më 4 prill të vitit 2009.

– Bashkëpunimi Shqipëri-NATO

Shqipëria dhe NATO kanë bashkëpunuar dhe vazhdojnë bashkëpunimin në disa fusha në sektorin e mbrojtjes dhe sigurisë. Që nga anëtarësimi i Shqipërisë, ka nisur të zbatohet plani i integrimit, që nënkupton reformimin e sektorit të sigurisë e mbrojtjes në vend me qëllim ndërveprimin e plotë me strukturat e NATO-s.

Marrëdhëniet mes Shqipërisë dhe NATO-s shënuan një stad të ri pas vendimit të Aleancës për të ndërtuar një bazë taktike ajrore në Shqipëri, që konsiderohet baza e parë ajrore e NATO-s në Ballkanin Perëndimor.

Më 4 mars 2024, në Kuçovë të Qarkut të Beratit u inaugurua Baza Ajrore Taktike e NATO-s, e vetmja bazë e Aleancës në rajon, që është konsiderua nga autoritetet shqiptare me një rëndësi të re gjeostrategjike për Shqipërinë.

Ndërkohë, autoritetet shqiptare kanë ftuar NATO-n që të marrë pjesë në një bashkëfinancim për pjesën ushtarake të Portit të Durrësit, për ngritjen e një baze të Aleancës në port.

Një aspekt tjetër i bashkëpunimit janë edhe operacionet dhe misionet paqeruajtëse. Forcat e Armatosura të Shqipërisë janë angazhuar më parë dhe marrin pjesë në operacione ndërkombëtare dhe në misione të ndryshme jashtë vendit, si pjesë e operacioneve të drejtuara nga NATO, por edhe nga BE-ja dhe Kombet e Bashkuara (OKB).

Ushtarakët shqiptarë janë angazhuar në periudha të ndryshme në dhjetëra misione dhe operacione jashtë vendit, si në Kosovë, Bosnjë e Hercegovinë, Irak, Çad, Gjeorgji, në Detin Egje, Mali, Afganistan, Sudani i Jugut dhe Letoni.

– Transformimi i Forcave të Armatosura të Shqipërisë

Anëtarësimi i Shqipërisë në NATO solli edhe transformimin e forcave të armatosura në një ushtri profesioniste, që aktualisht është e përbërë nga mijëra pjesëtarë, personel ushtarak dhe civil.

Sipas Ministrisë së Mbrojtjes së Shqipërisë, procesi i modernizimit të ushtrisë fokusohet në sistemin e komandimit dhe kontrollit, sistemin e informacionit, sistemet e pajisjet për mbrojtjen e trupave, mjetet e pajisjet që sigurojnë manovrën dhe transportin e trupave, armatimin dhe aspekte të tjera.

Pjesë e transformimit dhe modernizimit të Forcave të Armatosura të Shqipërisë në vitet e fundit janë edhe kompletimi dhe pajisja me mjetet e ndryshme ushtarake për forcat tokësore, ajrore dhe detare.

Në fillim të muajit mars të vitit 2024, dronët turq “Bayraktar” TB2 mbërritën në Shqipëri, duke u bërë pjesë e forcave të armatosura, si një produkt i Partneritetit Strategjik Shqipëri-Türkiye dhe në kuadër të modernizimit të ushtrisë shqiptare si anëtare të NATO-s.

Ndërkohë, që nga rënia e komunizmit dhe deri sot, Türkiye ka ofruar mbështetje për ushtrinë shqiptare, si për modernizimin e pajisjeve dhe mjeteve të ndryshme, arsimimin e personelit ushtarak dhe ndihma të tjera të ndryshme.

Gjithashtu në fillim të vitit 2024 në Shqipëri mbërritën helikopterët “Black Hawk”, si pjesë e parë e porosisë së bërë nga Shqipëria dhe mbështetur nga fondet e ndihmës së SHBA-së.

Në Shqipëri aktualisht nuk aplikohet shërbimi i detyrueshëm ushtarak, por ka një forcë ushtarake me personel profesionist që përzgjidhet sipas kritereve të caktuara.

Pjesë e këtij transformimi është dhe përfshirja e femrave në ushtri, ku aktualisht përbëjnë mbi 20 për qind të personelit, ushtarake dhe civile, ku në vitet fundit janë përfshirë edhe në nivele drejtuese.

Në vitet e fundit Shqipëria i ka kushtuar vëmendje edhe rritjes së buxhetit për mbrojtjen. Autoritetet shqiptare kanë deklaruar se viti 2025 parashikohet të jetë viti i dytë ku plotësohet angazhimi ndaj NATO-s për të arritur një buxhet mbi vlerën 2 për qind në raport me Prodhimin e Brendshëm Bruto (PBB).