Si do të përdoren terminalet e gjurmëve të gishtërinjve në zgjedhjet lokale në Maqedoni?

Për herë të parë në Zgjedhjet Lokale 2021, në procesin e votimit do të përdoren pajisjet për identifikimin biometrik të votuesve. Për nevojat e 3480 këshillave zgjedhore, është planifikuar të furnizohen 4000 terminale. Deri në fund të javës, në vend duhet të mbërrijnë të gjithë terminalet e blerë nga kompania gjermane “Dermalog”.

KSHZ-ja dje mbajti prezantim informativ për funksionimin e pajisjes për identifikimin biometrik të votuesve (PIBV), ndërsa paraprakisht në seancë u miratua edhe Udhëzimi për mënyrën e përcaktimit të identitetit të votuesit.

Me pajisjen për identifikimin biometrik të votuesve do të operojnë vetëm kryetari ose zëvendës kryetari i Këshillit zgjedhor të cilët do të ketë kartela speciale që janë pjesë e materialit konfidencial zgjedhor dhe ruhen në vendvotimin. Nëse ato mungojnë, pajisja operohet nga një person nga administrata i përcaktuar me shumicën e votave të anëtarëve të pranishëm të Këshillit zgjedhor.

Pas hapjes së vendvotimit, krahas kontrollit standard të hapësirave dhe gjithë materialit të përgjithshëm konfidencial dhe jo konfidencial zgjedhor, kontrollohet edhe funksionaliteti i pajisjes. Kur ndizni pajisjen, njoftohet personi që do operojë me atë, zgjidhet gjuha që do të përdoret dhe printohet raport me gjendjen aktuale të të dhënave në pajisjen.

Në ekranin e pajisjes për identifikimin biometrik të votuesve duhet të shfaqen të dhënat si vijon: Zgjedhjet dhe data e zgjedhjeve, koha momentale, komuna, numri i vendvotimit, numri i përgjithshëm i votuesit të regjistruar, numri i përgjithshëm i votuesve që kanë votuar, shpërndarja sipas gjinisë së votuesve që kanë votuar. Pajisja duhet të japë edhe të dhëna për pjesëmarrjen e votuesve gjatë votimit në intervale që nuk janë më të gjata se dy orë.

Pajisja aktivizohet për identifikimin e votuesve duke filluar votimin në vendvotimin.

Votuesi e dëshmon identitetin e tij me letërnjoftim ose pasaportë të vlefshme respektivisht letërnjoftim vlefshmëria e të cilit ka skaduar në periudhën nga shpallja e zgjedhjeve deri në ditën e mbajtjes së tyre dhe pasaportë vlefshmëria e së cilës ka skaduar ose skadon pas 31 korrikut , 2020 vlefshmëria e të cilës vazhdohet deri më 31 dhjetor të vitit 2021 dhe gjurmë të gishtërinjve.

Zgjedhësi hyn në vendvotimi dhe ia tregon letërnjoftimin ose pasaportën e vlefshme anëtarit të këshillit zgjedhor që operon me pajisjen e identifikimit, ndërsa votuesi që nuk ka dokument personal ose ka letërnjoftim ose pasaportë të skaduar para periudhës së shpalljes së zgjedhjeve nuk do t’i lejohet të identifikohet me gjurmën e gishtit në pajisjen dhe nuk do të lejohet të votojë.

Anëtari i KZ krahason fotografinë e dokumenteve personale me fytyrën e votuesit dhe nëse përcakton se nuk është i njëjti person, nuk e lejon të identifikohet me gjurmën e gishtit në pajisjen dhe nuk do t’i lejohet të votojë.

KZ vërteton identitetin dhe kontrollon nëse votuesi nuk ka votuar më parë përmes të dhënave nga dokumentet e vlefshme dhe duke lexuar gjurmët e gishtërinjve që duhet të përputhen me gjurmët e gishtave të votuesit në listën elektronike të zgjedhësve për vendvotimin përkatës në pajisjet teknike. Identiteti i votuesit vërtetohet duke marrë gjurmë nga gishti i dorës së djathtë, dhe nëse nuk ka gisht tregues të djathtë, merret gjurmë gishti nga dora e majtë. Nëse votuesit i mungojnë të dy gishtat, merret gjurmë gishti nga gishti i radhës i dorës së djathtë dhe e njëjta evidentohet në ditarin për evidentimin e ngjarjeve.

Pajisja lexon gjurmën e gishtit dhe përpiqet të gjejë përputhje me shenjat e gishtërinjve në listën elektronike të zgjedhësve për të gjithë votuesit e regjistruar në atë vendvotim, derisa të gjendet një përputhje. Nëse softueri tregon se cilësia e printimit është e dobët ose e dobët, softueri PIBV e trajton atë si skanim të gabuar dhe kërkon përsëritje të procesit. Nëse nuk gjendet përputhje, votuesit duhet t’i skanohet gishti tregues i majtë dhe të përsëritet procesi.

Kur Këshilli zgjedhor do të konstatojë se votuesi ka dëshmuar identitetin e tij dhe ka përcaktuar se nuk ka votuar paraprakisht dhe se gjurma e gishtit të tij përputhet me shenjën e gishtit të listës elektronike, në monitorin e pajisjes do të shfaqen të dhënat nga lista e zgjedhësve të atij votuesi. Nëse votuesi nuk ka votuar paraprakisht, informacionet shfaqen me ngjyrë të gjelbër. Një anëtar i këshillit vërteton identifikimin dhe zgjedhësi shënohet në sistem se ka votuar. Nëse pajisja nuk mund të gjejë përputhje të gjurmëve të gishtërinjve, sinjalizon me ngjyrë të verdhë. Në rast të tillë, KZ-ja i qaset përcaktimit të identitetit personal të votuesit përmes letërnjoftimit ose pasaportës së vlefshme dhe kontrollon nëse votuesin është i regjistruar dhe nëse është nënshkruar në listën e shtypur të zgjedhësve. Nëse përcaktohet se votuesi është në Listën e shtypur të zgjedhësve dhe nuk ka votuar, futet në pajisjen përmes leximit të dokumentit personal të skanerit MRZ ose përmes shënimit të numrit amë.

Nëse ai tashmë është shënuar se ka votuar, sistemi i shfaq me të kuqe dhe sinjalizon me një alarm në mënyrë që atij të mos i lejohet të votojë.

Këshilli Zgjedhor nuk do t’u lejojë votim në ditën e zgjedhjeve personave që do të regjistrohen për të votuar si të sëmurë dhe të rraskapitur nëse vijnë në qendrën e votimit në ditën e zgjedhjeve.

Pasi të konfirmohet identiteti i votuesit, numri i tij rendor rrethohet në certifikatën e Listës së Zgjedhësve dhe ai nënshkruhet, e nëse është analfabet, vendos gjurmë gishti. Pas identifikimit dhe nënshkrimit, votuesi do të marrë fletëvotim.

Në rast se pajisja është teknikisht e dëmtuar dhe e papërdorshme, këshilli zgjedhor njofton menjëherë KKZ-në me telefon për të zëvendësuar pajisjen. KKZ-ja dërgon menjëherë një person teknik të autorizuar nga KSHZ-ja për të sjellë pajisje të re rezervë. Ai person përcakton situatën në vendin e ngjarjes, dhe nëse është teknikisht e papërdorshme, njofton KKZ-në me telefon dhe do të instalojë pajisje të re rezervë në të cilën do të transferojë të gjitha të dhënat.

Nëse pajisja është e papërdorshme dhe nuk mund të zëvendësohet, atëherë KKZ-ja me një konfirmim nga një ekspert teknik i angazhuar nga KSHZ-ja do të parashtrojë në mënyrë elektronike kërkesë me shkrim në KSHZ dhe KSHZ-ja do të duhet të vendosë nëse votimi do të vazhdojë në përputhje me nenin 108 të Kodit Zgjedhor.

Kur do të mbarojë votimi, kryetari ose zëvendëskryetari i këshillit zgjedhor çaktivizon pajisjen për identifikimin e mëtejshëm të votuesve, pas çka nuk do të jetë e mundur të riaktivizohet. Në monitorin e pajisjes, përveç të dhënave, numrit të vendvotimit dhe kohës, duhet të shfaqen numri i përgjithshëm i votuesve të regjistruar, numri i përgjithshëm i votuesve që kanë votuar me gjurmë gishti të shprehur në numër dhe përqindje të numrit të përgjithshëm të votuesve të regjistruar në atë vendvotim, numrin e votuesve që nuk mund të identifikoheshin me pajisjen, ndërsa ishin regjistruar në pajisjen përmes skanimit të dokumentit personal ose me hyrje mekanike përmes numrit të amzës, si dhe numrin e burrave dhe grave që kanë votuar.

Për transportin dhe dorëzimin e pajisjeve KKZ-ja detyrimisht njofton policinë.

Në udhëzuesin janë parashikuar përjashtime nga votimi me pajisje teknike, e këta janë të gjithë personat që do të aplikojnë për të votuar të shtunën, një ditë para ditës së zgjedhjeve. Këta janë personat e sëmurë dhe të plogësht, njerëzit në paraburgim, të burgosurit, njerëzit me Kovid-19 ose në izolim, personat e zhvendosur brenda vendit, njerëzit në shtëpitë e azilit, njerëzit që votojnë në PDK-të. Përcaktimi i identitetit të këtyre votuesve do të jetë me letërnjoftim ose pasaportë të vlefshme, ndërsa nëse kanë votuar më parë do të kontrollohet me llambë UV dhe spërkatës./AIM/