Nga nëntori, 12 orë rrymë të lirë

Pritet që në vend deri të orës 15, qytetarët do të mund të lahen dhe të gatuajnë me rrymë të lirë deri në orën 16. Me fjalë tjera, paralajmërohet se nga 1 nëntori, në vend të orës 15, qytetarët do të përdorin energjinë elektrike më të lirë deri në orën 16:00

Importi më i ulët i rrymës nga jashtë, ulja e çmimit në bursat evropiane, subvencionimi i shtetit, por edhe prodhimtaria vendore nga panelet solare kanë mundësuar që në periudhën e kaluar të ketë tarifë të lirë prej ora 13 deri në ora 15, si dhe natën prej ora 22 deri në shtatë në mëngjes. Tani janë duke u bërë analiza për vendosjen e një ore shtesë të tarifës së lirë gjatë ditës, thonë nga Komisioni Rregullator për Energjetikë. Pritet që në vend deri të orës 15, qytetarët do të mund të lahen dhe të gatuajnë me rrymë të lirë deri në orën 16. Me fjalë tjera, paralajmërohet se nga 1 nëntori, në vend të orës 15, qytetarët do të përdorin energjinë elektrike më të lirë deri në orën 16:00. Komisioni Rregullator i Energjisë është duke bërë përgatitjet e fundit, ndërsa vendimi do të bëhet i ditur pas 15 shtatorit.

Informatat fillestare ishin se kjo mundësi është konsideruar seriozisht, sepse konsumi i energjisë elektrike është ulur pasi shumë kompani dhe amvisëri kanë vendosur të vendosin fotovoltaikë në çatitë e tyre.

Sa i përket tarifës së lirë, rregullatorët thonë se pasi është rikthyer tarifa e lirë nga ora 13.00 deri në orën 15.00, më shumë se gjysma e konsumit familjar është brenda këtij intervali. Gjysma apo 52.7 për qind e konsumit është në tarifën e lirë, ndërsa pjesa tjetër është në tarifën e shtrenjtë. Pra, një pjesë e madhe e sasisë së energjisë elektrike është derdhur në tarifën e lirë, thonë rregullatorët. Vendimi për orën shtesë do të bazohet tek një analizë e gjerë krahasuese financiare dhe energjetike në të cilën përveç aspektit energjetik, ndikim të rëndësishëm kanë edhe elementët financiarë, veçanërisht nëse kemi parasysh se jemi në fazën e stabilizimit – pas pandemisë dhe krizës energjetike. Nga atje shtojnë se janë në pritje të rezultateve në mënyrë që të marrin një vendim përfundimtar.

Njëherësh, furnizimet e fundit në tregun e lirë me rrymë i kanë kushtuar ElektroEkonomisë një çmim prej 150 euro për megavat. Gjithashtu, ajo që është shqetësuese është se në periudhën e kaluar nevojat për energji elektrike nuk mund të plotësohen plotësisht nga kapacitetet prodhuese vendore andaj edhe kemi shitblerje të rrymës në tregun e lirë.

Sipas të dhënave të fundit nga qarqet energjetike, energjia elektrike nga EEM, përfshirë hidrocentralet, kushton nga 80 deri në 90 euro, ndërsa në Termocentralin e Manastirit nga 100 deri në 110 euro. Nga kjo shihet se aktualisht po prokurohen sasitë e nevojshme me çmime shumë më të larta se ato vendase. Shqetëson edhe fakti se në muajt e fundit çmimet e energjisë elektrike në bursë në rajon kanë qenë më të larta se çmimet e bursës në Evropën Perëndimore dhe Skandinavi. Për këtë situatë kemi kërkuar nga Komuniteti i Energjisë që të përfshihet thonë nga Komisioni Rregullator i Energjisë.

Numri një i Komisionit Rregullator, Marko Bislimovski, dhe ministrja e Energjetikës, Sanja Bozinovska, I reaguan me letër të përbashkët Komunitetit Evropian të Energjisë për faktin se në disa pjesë të Evropës Juglindore, janë regjistruar çmime jo tipike të larta të energjisë elektrike. Ata kërkojnë nga drejtori i komunitetit Lorkovski, që ekipet speciale të bëjnë një analizë të detajuar dhe të përcaktojnë arsyet pse ka një dallim të tillë të çmimeve në këtë pjesë të Evropës në krahasim me vendet e tjera. Duke filluar nga fundi i qershorit 2024, dhe veçanërisht në korrik dhe gusht, çmimet e energjisë elektrike në rajonin e Evropës Juglindore janë dukshëm më të larta se çmimet në pjesën tjetër të Evropës. Çmimet mesatare në tregjet “ditë përpara” në korrik të këtij viti variojnë nga rreth 159 EUR/Megavat h në Shqipëri, ndërsa në Francë janë rreth 46 EUR/Megavat h. Devijimet më të dukshme të çmimeve gjatë kësaj periudhe janë regjistruar në Shqipëri dhe Rumani, si dhe në vende të tjera të rajonit, thuhet në letrën e KRE dhe Ministrisë së Energjisë. Për këtë situatë kanë reaguar ministritë përkatëse nga Greqia, Bullgaria dhe Rumania.

Ndryshe, në vitin 2021, kur kriza energjetike dha goditjen më të fortë, rregullatori, pas një sërë analizash, vendosi të heqë tarifën e lirë ditore me arsyetimin se ai shërbim ishte shumë i shtrenjtë për shtetin. Zyrtarisht kjo ka ndodhur në janar të vitit 2022 dhe qëndrimi i autoriteteve ishte se nëse tarifa e lirë ditore do të mbetej në fuqi, në atë rast rritja e çmimit të energjisë elektrike do të shkonte në 14.2 për qind. Një vit më vonë ose dhjetor 2023, rregullatori vendosi sërish se ka hapësirë për të rikthyer tarifën e lirë ditore nga ora 13 deri në 15.00. Gjatë gjithë kësaj kohe, amvisëritë kanë pasur një tarifë të lirë edhe në orët e natës, pra nga ora 22:00 deri në orën 7 të mëngjesit.

Prej 1 korrikut, për shumicën e konsumatorëve, faturat e energjisë elektrike të familjeve dhe të konsumatorëve të vegjël do të jenë më të larta me 0.4%. Kostoja e energjisë elektrike për amvisëri nga 1 korriku në bllokun e parë mbetet i njëjtë, në bllokun e dytë ka rritje prej 0,85%, në bllokun e tretë 1.92% dhe në të katërtin. Blloku prej 1.88%, ndërsa rryma e lirë do të shtrenjtohet me 0.65%. Njëherësh me këtë, për 88% të amvisërive që hyjnë me konsum në bllokun e parë dhe të dytë, kostoja e energjisë elektrike do të rritet për 0.4 për qind. Ndërkohë, për 8% të familjeve që kanë konsum në bllokun e tretë, fatura mujore do të rritet me 0,48%, dhe për 4% e familjeve që hyjnë me konsum në bllokun e katërt, kostoja do të rritet me 0,57%. Ky çmim i energjisë elektrike do të jetë i vlefshëm deri në fund të vitit.

Në fund të qershorit me procedurë të shkurtuar, u votuan ndryshimet dhe plotësimet në Ligjin për Energji, të paraqitura nga VMRO-DPMNE. Amendamentet u miratuan me 84 vota pro. Me ndryshimet, në vend të një marzhi prej 11.5 për qind, të vendoset një marzh prej 9.9 për qind. Andaj nga 1 korriku rritja e çmimit të energjisë elektrike ishte minimale.