Kovaçevski: BE-ja është e ardhmja e vetme për Maqedoninë e Veriut, Plani i rritjes është një nxitje e fortë për procesin e integrimit evropian

Kryeministri Dimitar Kovaçevski, sot së bashku me Presidenten e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, në kuadër të vizitës zyrtare në Republikën e Maqedonisë së Veriut, mbajtën konferencë për media, së cilës i parapriu takimi tet-a-tet mes Kovaçevskit dhe Von der Leyen dhe takim dypalësh i delegacionit të Qeverisë së Republikës së Maqedonisë së Veriut dhe delegacionit të Komisionit Evropian.

Më poshtë deklarata e plotë e kryetarit të Qeverisë, Kovaçevski

E nderuara Presidente e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen,

Të nderuar anëtarë të Qeverisë,

Të nderuar mysafirë nga Komisioni Evropian,

Të nderuar media dhe qytetarë të respektuar,

Sot pata nderin të jem nikoqir i Presidentes të Komisionit Evropian, Von der Leyen, për të cilën të them se është një nga miqtë më të mëdhenj të Maqedonisë së Veriut.

E nderuara Ursula, mirë se erdhe në Shkup, e vlerësoj shumë që kjo shënon fillimin e vizitës suaj 4-ditore nga vendi ynë në rajonin e Ballkanit Perëndimor.

Presidentja Von der Leyen, çdo herë është këtu, vjen me hapa konkretë dhe plane konkrete për të afruar vendin dhe rajonin me Bashkimin Evropian.

Ajo ishte këtu vitin e kaluar, në tetor, kur nënshkruam marrëveshjen me FRONTEX, marrëveshjen e parë ndërmjet Komisionit Evropian dhe Maqedonisë së Veriut në gjuhën maqedonase, e cila tashmë praktikohet në vepër.

Sot ajo erdhi për të diskutuar një Plan specifik të rritjes për Ballkanin Perëndimor, me të cilin qytetarët dhe kompanitë do të mund të ndjejnë të njëjtat përfitime që kanë qytetarët e Bashkimit Evropian edhe para anëtarësimit të plotë.

Ne e kërkuam këtë plan nga Bashkimi Evropian dhe prandaj këtu dua të falënderoj Presidenten për angazhimin e saj dhe ekipin e saj që punoi në përgatitjen e këtij plani të rritjes.

Dua t’ju falënderoj që dëgjuat nevojat tona dhe nevojat e rajonit, sigurisht faleminderit për lidershipin tuaj personal dhe të demonstruar në këtë çështje.

Ky plan do t’i japë një shtysë të re, të fortë procesit të integrimit evropian. Procesi i integrimit evropian është një proces që përbëhet nga dy rrugë, njëra është politike, por tjetra ekonomike, sepse të mos harrojmë se BE-ja mbështetet në politikën dhe ekonominë mes shteteve anëtare.

Me realizimin e tij, i cili varet edhe nga BE-ja, por mbi të gjitha nga ne, vendet e Ballkanit Perendimorë ë do të dyfishojnë volumin e ekonomisë së rajonit dhe të vendit përmes rritjes së bashkëpunimit ekonomik.

Me vendosjen dhe forcimin e tregut të krijuar rajonal, ekonomitë tona do të rriten me rreth 10%.

Dhe me hapjen e dyerve për tregun e vetëm evropian, siç parashikon ky Plan, mundësitë janë vërtet të mëdha. Do të doja të përmendja disa nga përfitimet, të cilat janë:

– Mundësia e hapjes së tregut të BE-së për produktet maqedonase, me të cilën eliminohen barrierat tregtare

– Do të rritet përfshirja e produkteve për import dhe eksport pa doganë

– Shkurtohet koha e pritjes në kufi

– Shpenzimet e transportit janë ulur

– Mundësohet lëvizja pa pengesa e shërbimeve në fushën e e-tregtisë

– Njihen kualifikimet e profesionistëve dhe rritet cilësia e arsimit. Ne kemi nënshkruar tashmë marrëveshje në kuadër të procesit të Berlinit, që përfshinte 7 profesione, por kjo do të zgjerohet dhe do të hapen mundësi të reja dhe deri në arsimim sipas kushteve dhe standardeve evropiane.

– Zvogëlohen harxhimet për pagesat ndërkufitare pa para të gatshme

– Transporti, gjegjësisht komunikacioni rrugor, është duke u liberalizuar

– Po hapen mundësi shtesë për zhvillim dhe pjesëmarrje në proceset e transformimit të energjisë në Evropë. Ne aspirojmë të jemi një vend i pavarur nga energjia, me potencial të madh për investime në energjinë e ripërtërishme. Tashmë e kemi vendosur vendin në atë rrugë, po punojmë që të bëhemi qendra e energjisë së gjelbër të Evropës dhe tani do të kemi mundësinë të jemi palë aktive në tranzicionin energjetik të Evropës, duke qenë se tashmë po marrim pjesë në punën e komunitetit evropian të energjisë. Ne do të jemi në gjendje të mbështetemi vërtet te miqtë tanë evropianë për sa i përket energjisë, por edhe së bashku me të gjitha vendet e BE-së për të vendosur për të ardhmen energjetike të Evropës, pjesë e së cilës jemi edhe ne.

– Dhe të mos harrojmë, çmimet e roaming-ut po ulen edhe për thirrjet dhe mesazhet, që do të jetë hapi i radhës, jo vetëm për transferimin e të dhënave. Ne, vendet e Ballkanit Perëndimor, tashmë e përdorim atë përfitim mes vete dhe tashmë është e qartë se sa e rëndësishme është si për qytetarët ashtu edhe për kompanitë.

E gjithë kjo kërkon vazhdimin e proceseve reformuese që na presin, për të cilat kemi vullnetin dhe dijeninë dhe kapacitetin politik për t’i përmbushur ato. Këtë e dëshmuam përmes procesit të suksesshëm të shqyrtimit që zhvillohet me BE-në, i cili punohet nga ekspertët tanë, punonjës të ministrive tona dhe për të cilin kemi fjalë lavdëruese nga Komisioni Evropian. Ne ndërmarrim veprime konkrete, na hapim dyert bazuar në meritë dhe bëjmë hapa përpara në rrugën e integrimit evropian.
Në të njëjtën mënyrë, ne planifikojmë të punojmë me qëllim të shfrytëzimit maksimal të fondeve që do të jenë në dispozicion përmes këtij Plani të Rritjes – 2 miliardë euro janë planifikuar grante për vendet e Ballkanit Perendimorë, të cilat do të marrin 4 miliardë euro kredi për projekte strategjike që do të përmirësojnë jetën e qytetarëve dhe funksionimin e kompanive, dhe sigurisht infrastrukturën për lidhjen e vendeve të Ballkanit Perëndimor.

Është një fakt i pamohueshëm se integrimet evropiane janë shumë të rëndësishme për zhvillimin ekonomik të vendit, sepse ato ofrojnë akses në burime financiare.
Nga pavarësia e deri më sot, mbështetja financiare e BE-së vlerësohet në mbi 3.3 miliardë euro – grante dhe mbështetje makrofinanciare, fonde që mundësuan zhvillimin tonë.

Aktualisht ka shumë linja rrjedhëse të fondeve.

Këtu më duhet të përmend edhe shfrytëzimin pothuajse të plotë të IPARD 2, i cili e rriti paketën për IPARD 3 në 97 milionë euro, të cilin qytetarët tanë, pra kompanitë tona, janë të parët në rajon që kanë filluar ta përdorin.

Duhet përmendur edhe fondet e planifikuara përmes instrumentit IPA 3, por edhe fondet që kemi në dispozicion përmes Fondit të Investimeve për Ballkanin Perëndimor, në të cilin janë parashikuar 9 miliardë euro për investime deri në vitin 2027, të cilat duhet të tërheqin 20 miliardë euro shtesë për kredi të favorshme nga institucionet financiare ndërkombëtare. Këtu në radhë të parë kam parasysh projektet e mëdha të infrastrukturës që kanë të bëjnë me lidhjen hekurudhore të korridoreve me vendet fqinje. Për lidhjen e gazit me Greqinë me terminalet e reja të LNG-së dhe projekte të ngjashme të mëdha infrastrukturore. Këto fonde janë të destinuara për investime të mëdha strategjike që paraqesin aksion në një të ardhme më të mirë për vendin dhe rajonin.

Orientimi ynë euroatlantik si Qeveri sjell rezultate për vendin, kompanitë dhe qytetarët.

Për shkak të mjedisit të qëndrueshëm të sigurisë pas anëtarësimit në NATO, investitorët tashmë e njohin vendin tonë si një destinacion të mirë.

Investimet e huaja direkte, në vitin 2022 arritën në rreth 754 milionë euro. Dyfish më shumë se 2016.

Investimet në ZZHIT në vitin 2023 arrijnë në 2 miliardë euro krahasuar me 600 milionë euro në vitin 2016, kumulativisht.

Ky është një tregues se rruga evropiane është rruga e duhur. Me anëtarësimin në BE, rezultatet do të jenë edhe më të mira. Këtë e tregojnë analizat si dhe përvojat e vendeve para dhe pas anëtarësimit në BE.

Përsa i përket investimeve të huaja direkte, ato janë rritur mesatarisht me 28%, në 5 vitet e para të anëtarësimit në Union. Republika Çeke, nga 5.5 miliardë, sot ka pothuajse 8 miliardë dollarë investime. Rumania ka 7 miliardë euro nga 5.4 miliardë dollarë. Më karakteristik është shembulli i Maltës, e cila është një vend ishullor që kishte 400 milionë në vit kur nuk ishte anëtare e BE-së, pesë vjet pas anëtarësimit ka 21 miliardë dollarë investime të huaja direkte.
Në të njëjtën kohë, analizat tregojnë se fondet nga fondet evropiane janë 11 herë më të mëdha për një shtet anëtar sesa fondet e disponueshme për vendet kandidate.

Prandaj them se Plani i Rritjes vjen në kohën e duhur dhe sjell mbi të gjitha një mundësi zhvillimi ekonomik dhe është jashtëzakonisht i mirë për standardin e jetesës së qytetarëve. Madje kam dëgjuar edhe politikanë të tjerë në vendin tonë dhe ish-presidentë të flasin për një plan të tillë rritjeje, për ide të tilla, gjë që sigurisht është për t’u përshëndetur, duke qenë se tani jemi duke diskutuar për realizimin konkret dhe fillimin e aktiviteteve në këtë fushë.
E ardhmja evropiane, mënyra evropiane e jetesës është dëshira e qytetarëve. Kjo është po aq e vërtetë sot sa ishte në vitin 1991 dhe 2016. Pas më shumë se një dekade stagnimi dhe regresioni aktiv dhe sistematik të të gjitha proceseve demokratike që e sollën vendin në statusin e një shteti të robëruar, sot, vetëm gjashtë vjet më vonë, ne jemi një vend anëtar i NATO-s, me negociatat me BE-në që kanë filluar, kur vetëm një vit e gjysmë më parë një numër i madh qytetarësh pyesnin nëse Maqedonia e Veriut mund të fillojë negociatat dhe nëse mund të ketë një kornizë negociuese, po, mund të bëhet dhe se pas 17 vitesh Maqedonia e Veriut mund të fillojë negociatat me BE-në.

Ne kemi një qeveri llogaridhënëse dhe transparente e cila i ka mundësuar vendit të jetë në vendin e 38-të për sa i përket lirisë së medias dhe, në krahasim me vendin e 118-të në vitin 2016. Një vend ku drejtësia sociale është një parim bazë që funksionon dhe që rezulton në një 100% paga minimale më e lartë, 40% rritja e pensioneve në vetëm pak vite, një pagë mesatare tashmë mbi 600 euro, diçka që deri para disa vitesh ishte praktikisht e pamendueshme për qytetarët tanë.

Natyrisht, kemi ende shumë punë për të bërë, jemi të vetëdijshëm për këtë, por shpesh them, – me punë të palodhur nuk ka qëllim të paarritshëm. Besoj se ky vend dhe qytetarët tanë mund të bëjnë shumë më shumë dhe më mirë dhe se do të bëjnë gjithçka për të ardhmen e tyre evropiane. Për të ardhmen evropiane të brezave të sotëm dhe të ardhshëm.

Dhe kjo është arsyeja pse unë kam besim se anëtarësimi në BE deri në vitin 2030 është një qëllim ambicioz, por i arritshëm. Maqedonia e Veriut ka nevojë për integrim, jo ​​izolim siç e pamë në të kaluarën. Rruga drejt BE-së nuk është e lehtë, por duhet marrë. Sepse në fund të asaj rruge është çmimi i madh, dhe ai është anëtarësimi i plotë në BE, anëtarësimi në Unionin e vendeve më të zhvilluara, më të pasura në të cilat mbizotëron prosperiteti ekonomik, drejtësia sociale dhe sundimi suprem i demokracisë dhe i së drejtës. Qytetarët tanë, gjeneratat e ardhshme do të jetojnë në BE, krenarë që janë maqedonas, me kokën lart, me gjuhën maqedonase, me identitet maqedonas, por ajo që është më e rëndësishmja, më të pasur dhe me standard më të mirë se sa e kanë tani.