Dodik heq dorë nga ndarja e Bosnjes pas kërcënimit nga SHBA-ja

Udhëheqësi nacionalist i rajonit serb të Bosnjës të pasluftës tha të hënën se ai nuk kishte plane të kërkonte shkëputje, duke u tërhequr nga thirrjet e mëparshme për një republikë të shkëputur.

Kjo vjen dy ditë pas presionit të SHBA-së, që dy ditë më parë, dërgoi dy avionë luftarakë që fluturuan mbi Bosnjen.

Në vitin 2021, Milorad Dodik, presidenti pro-rus i Republika Srpska (RS), shkaktoi krizën më serioze politike që nga lufta e viteve 1992-95, kur tha se do të tërhiqte rajonin nga institucionet kryesore shtetërore të Bosnjës, si gjyqësori, sistemin e taksave dhe forcat e armatosura të përbashkëta.

Dodik nuk e ndoqi kërcënimin, duke thënë se do të priste një moment më të përshtatshëm gjeopolitikisht për ta zbatuar atë.

Por ai i tha Reuters në një intervistë se shkëputja nuk ishte pjesë e planit të tij.

“Ne nuk po bëjmë thirrje për revolucion. Ne nuk po përgatitemi për luftë, ne po përgatitemi për vendime politike në nivelin e parlamentit shtetëror dhe në nivelin e parlamentit të Republikës Srpska,” tha Dodik.

Ai tha se dialogu politik midis grupeve etnike në Bosnje ishte i nevojshëm për të siguruar autonomi më të madhe për entitetin serb.

“Në fazën e parë, ne duhet të sigurojmë dialog midis partive politike në Bosnje, pa pjesëmarrjen e të huajve, në mënyrë që të sigurojmë një marrëveshje të qëndrueshme. Përndryshe Bosnja nuk ka të ardhme.”

Në intervistë, Dodik ishte i hapur kundër asaj që ai e quan ndërhyrje ndërkombëtare në çështjet e Bosnjës, në të cilën një i dërguar ndërkombëtar i paqes ka fuqi ekzekutive për çështjet që kanë të bëjnë me ruajtjen e traktatit të Dejtonit.

Ai tha se nëse i dërguari aktual Christian Schmidt do të përpiqej të vizitonte RS, atij do t’i kërkohet të largohej. Dodik tha se mandati i tij ishte i paligjshëm pasi nuk u konfirmua nga Këshilli i Sigurimit i OKB-së, ku aleati i madh i serbëve, Rusia, ka të drejtën e vetos.

Ai tha se të huajt nuk duhet të kenë asnjë rol në politikën e Bosnjës, duke përfshirë Gjykatën Kushtetuese në të cilën punojnë tre gjyqtarë ndërkombëtarë së bashku me dy gjyqtarë nga secila prej tre etnive boshnjakët, kroatët dhe serbët.

Dodik ka qenë nën sanksionet e SHBA-së dhe Britanisë për akte që minojnë integritetin e marrëveshjeve të Dejtonit dhe vënë në rrezik paqen e vendit të Ballkanit Perëndimor.

“Sanksionet kundër meje janë pjesë e luftës hibride që po zhvillohet kundër Republikës Srpska,” tha Dodik, duke akuzuar diplomatët e huaj që punojnë në Bosnje si anti-serbë.

Marrëveshja e Paqes e Dejtonit e ndërmjetësuar nga SHBA-ja garantoi Bosnjën si një vend të vetëm, por e ndau atë në njësi gjerësisht autonome, Federatën Boshnjako-Kroate dhe RS.

Shtetet e Bashkuara mbeten një mbështetëse e vendosur e unitetit të Bosnjës dhe të hënën dërguan dy avionë luftarakë F-16 për të fluturuar mbi Bosnje për të nënvizuar mbështetjen e SHBA për integritetin e saj territorial.

Megjithatë, Dodik mbetet një mbështetës sfidues i të paktën autonomisë së gjerë, nëse jo shkëputjes dhe bashkimit me Serbinë fqinje, siç ai ka mbrojtur më parë.

Të hënën në mbrëmje serbët e Bosnjës të udhëhequr nga Dodik do të fillojnë festimet e ditës së tyre të vetëshpallur të shtetësisë, e cila u ndalua si diskriminuese ndaj jo-serbëve nga gjykata kushtetuese e Bosnjës.